647. Kompleksowy program ratowania kapliczek przydrożnych w gminie Myślenice - Stanisław Cichoń

Wszechnica.org.pl - Nauka

Jak sołtys Borzęty - Stanisław Cichoń - zaczął ratować zabytkowe kapliczki i uratował ponad 30 świątków. Konferencja „Dziedzictwo kulturowe wsi podkarpackiej i małopolskiej", panel "Nowe życie pod starymi dachami". Bóbrka, 12 października 2014 r. https://wszechnica.org.pl/wyklad/kompleksowy-program-ratowania-kapliczek-przydroznych-w-gminie-myslenice/ Monika Kaczmaryk (Witryna Wiejska): Odnawia Pan kapliczki. Czy Pan w tej swojej działalności reprezentuje jakieś stowarzyszenie czy instytucję? Stanisław Cichoń: To jest całkowicie społeczna praca. Mogę powiedzieć, że to jest moja pasja. Zaczęła się w pewnym momencie i trwa dalej, a nawet się jeszcze bardziej rozwija, tym bardziej, że widzę efekty tego działania. Zapuszczone, pomalowane, zarośnięte kapliczki nagle „ożywają” po konserwacji. Pojawiają się przy nich kwiaty, znicze, niektórzy się modlą, są przy nich odprawiane majówki oraz inne nabożeństwa. I to jest miłe, że jest efekt tej pracy i konserwacji. Bo ludzie nagle dostrzegają, że taka kapliczka w tym miejscu jest i widzą, co ona przedstawia. Choć przechodzili koło niej wiele, wiele lat i nawet nie zauważyli, że tam jest. Pan działa na terenie gminy ….? Działam na terenie gminy Myślenice, pomagałem też w gminie Siepraw, próbowałem dotrzeć do gminy Tokarnia, ale tam jest trochę ciężko - choć nie poddaje się, spróbuję dalej! Tym bardziej, że na terenie gminy Myślenice udało się uratować ponad 30 kapliczek, a pewnie jest ich jeszcze ok. 40-tu. W tej okolicy były kamieniołomy i wiele warsztatów kamieniarskich, więc powstawało dużo ciekawych kapliczek o bogatej wymowie plastycznej i ikonograficznej. To jest niesamowite, że Pan to robi poza swoją pracą… No tak, zabiera to dużo czasu. Muszę przygotować całą dokumentację – tzn. kosztorys, program prac konserwatorskich, wpis do rejestru zabytków. A wpisuję kapliczkę do rejestru zabytków, bo dzięki temu właściciel nie może działać przy kapliczce samowolnie. Od tego momentu to konserwator wojewódzki ma pieczę nad tym zabytkiem. Właściciel nie może dowolnie sobie malować kapliczki, nie może jej przenieść, nie może jej rozebrać. Choć są takie „ciągoty”, żeby np. dalej ją malować. Ale nie można, bo pod farbą powstaje wilgoć, kumuluje się sól i powoduje deformację cząstek kamienia. Są jeszcze inne czynniki niszczące kapliczkę, np. atmosferyczne, albo też taka niedobra praktyka, że przy kapliczce sadzi się zbyt blisko drzewa i wtedy nie ma przewiewu. Kapliczki są na ogół zacienione, w takich warunkach rozwijają się różnego rodzaju bakterie i kamień zielenieje. To też jest dla kapliczki niebezpieczne! No właśnie i co jest jeszcze niebezpieczne? Sami mieszkańcy często zabierają się za renowację kapliczek. Ja widzę też tego efekty w gminie, w której mieszkam: stare kapliczki pokryte sidingiem, czy też malowane różnymi farbami, często podczas takich działań zakrywane są oryginalne napisy... Nieprawidłowe naprawy, nawarstwienia (farby, mleczko cementowe), uzupełnienia o odmiennych od kamienia cechach fizycznych, ograniczające odprowadzanie wilgoci i przyczyniające się do kumulacji soli w jego strukturze wskutek stałego zawilgocenia i związanej z tym destrukcji.

Co by Pan poradził osobie, która myśli tak jak Pan i chciałaby się zająć taką działalnością? Dążyłbym, aby na początku wpisać kapliczkę do rejestru zabytków. Jest to kosztowne, ale konieczne! Konserwator, który ma uprawnienia i ukończył ASP na Wydziale Konserwacji - pisze program konserwacji kapliczki, ten program zatwierdza konserwator wojewódzki. Następnie, jak jest przetarg, to ten wykonawca, który wygrywa, musi się dostosować do tego programu i jeszcze musi być zatwierdzony przez Konserwatora Wojewódzkiego. Czyli tu nie ma przypadkowości! Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #kapliczki #dziedzictwokulturowe #kultura #zabytki #renowacja #konserwacja