429 – Hoe het Europees Parlement steeds meer macht naar zich toe trekt

Betrouwbare Bronnen

Het Europees Parlement is machtig, fascinerend, maar vaak onbegrepen. Zelfs het Duitse Grondwettelijk Hof in Karlsruhe snapte er niets van. Gelukkig dat Kathalijne Buitenweg - oud-Europarlementariër, voormalig Tweede-Kamerlid en nu staatsraad in de afdeling advisering van de Raad van State - er op promoveerde en ook vanuit de alledaagse werkelijkheid in Straatsburg en Brussel alles van weet. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken met haar in de geheimen, successen en valkuilen van de Europese politiek.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [e-mail] en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

Tussen 6 en 9 juni mogen 375 miljoen burgers hun stem uitbrengen. En dat voor de tiende keer (de eerste rechtstreekse verkiezingen waren in 1979, zie hier het lauwe enthousiasme toen van oa Joop den Uyl!) Toch hoor je ook nu weer de verzuchting dat het zo moeilijk uit te leggen is, die ‘ver van mijn bed show'. Buitenweg beleefde een wereld met eigen codes en een politieke cultuur die volstrekt anders is dan die aan het Binnenhof.

Het Europees Parlement is allereerst de machinekamer van een stevig wetgevingsapparaat. Veel minder dan de Tweede Kamer een soort huiskamer van de politieke discussie. Buitenweg ontdekte al snel dat je in zo'n machinekamer maar beter een goed ontwikkeld talent bezit voor fijnmechanica. De kern van dat talent is een combinatie van volharding bij het vinden van kansrijke oplossingen voor bovennationale problemen en bij het bouwen van brede coalities.

Cruciaal is dan ook een hoge mate van culturele empathie. Europa kent immers vele tradities van politieke cultuur. Buitenweg vertelt hoe zij moest leren om te gaan met de rijke retoriek die soms minder geïnteresseerd bleek in de concrete opbrengst.

Het Europees Parlement is ook een instituut dat zichzelf steeds krachtiger en machtiger weet te maken. Zo ontdekte zij hoe haar eigen kritische bevraging van oerconservatieve kandidaat voor de Europese Commissie nogal onverwacht leidde tot een belangrijke sprong vooruit in de rol van het Parlement. In de loop der jaren maakten ook Jacques Delors en Jose Manuel Barroso met subtiele manoeuvres het Europees Parlement steeds machtiger.

Het politieke spel vindt daar plaats tussen én binnen de partijfamilies. Sommige zijn er groter dan heel de Tweede Kamer bij elkaar en minstens zo divers. Buitenweg geeft een praktijkcollege hoe je in die complexe en intrigerende wereld je weg vindt en successen boekt. Zelf kreeg zij voor gelijkberechtiging veel voor elkaar door gebruik te maken van de opmars van extreemrechts in Wenen.

Opmerkelijk is dat de Nederlanders zich als 'nationale groep' nauwelijks profileren. En dat is maar goed ook, vindt Buitenweg. Want ze zijn te klein om veel gewicht te verwerven, terwijl ze met hun poldercultuur juist ver boven hun gewicht kunnen scoren. Partijen die het Parlement vooral als een etalage voor hun eigen ideologische verhalen zien, maken daarentegen niets klaar.

Geen wonder dat Buitenweg – eenmaal Kamerlid – premier Mark Rutte opporde zijn nieuw gevonden Europese gedrevenheid nog wat verder uit te bouwen. Volgens haar heeft de Tweede Kamer best wat bevoegdheden om kabinetten bij te sturen in hun Europese aanpak, maar de neiging bestaat weinig meer te doen dan af en toe iets tegenhouden of af te remmen.

Kathalijne Buitenweg praat met aanstekelijk enthousiasme. Eenmaal Kamerlid merkte ze: het parlementaire werk in Europa is het leukste.

***

Verder Lezen

K.M. Buitenweg - The European Parliament’s quest for representative autonomy: an internal perspective (proefschrift)

***

Verder luisteren

427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben

424 – Het Groot Europees Handelsdebat

419 - Europa kán sterven - Emmanuel Macrons visie op onze toekomst

411 - Negen opmerkelijke aspecten van de Europese Unie

407 - Cruciale Europese verkiezingen

368 - De Staat van de Europese Unie: op weg naar de Europese én de Nederlandse verkiezingen

344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn

124 - 95 jaar Jacques Delors

109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk

100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen

42 - Elmar Brok: 40 jaar Europese geschiedenis

11 - Mendeltje van Keulen over de relatie Binnenhof-Brussel

331 – De Groenen 40 jaar in de Bondsdag: van ‘narrenschip’ naar solide regeringspartij

347 - Turkije: de belangrijkste verkiezing van 2023 (met Buitenwegs collega Joost Lagendijk)

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:26:29 - Deel 2

01:00:50 - Deel 3

01:45:14 - Einde

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.